زمینه: کارگران صنایع ایران در محیط‎هایی کار می کنند که با دوده در تماس هستند. تحقیقات نشان داده است که دوده به علت آلوده بودن به انواع هیدروکربن‎های آروماتیک چندحلقه‎ای (PAHs) خاصیت سرطان‎زایی دارد. هدف: مطالعه به منظور مقایسه دوده صنعتی مورد استفاده در صنایع ایران با دوده‎های وارداتی از نظر میزان آلودگی انجام شد. مواد و روش‎ها: در این مطالعه مقطعی که در تابستان1380 انجام شد، از انواع مختلف دوده های تولید داخل (کارخانه A و کارخانهB) و وارداتی مورد مصرف و موجود در انبارهای کارخانه های تولید لاستیک ایران‎تایر و کیان‎تایر نمونه‎گیری به عمل آمد. PAHs موجود در نمونه ها با حلال تولوئن و با روش سوکسولاسیون استخراج شد. شش نوع PAHs موجود در آن شامل بنزو (a) پیرن، دی‎بنزو (a,h) آنتراسن، آنتراسن‎، کرایزن، فنانترن و فلورانتن، با روشGC-FID اندازه گیری شدند. داده‎ها با آزمون آماری آنالیز واریانس چندطرفه تجزیه و تحلیل شد. یافته‎ها: همه دوده ها به هر شش نوع PAHs آلوده بودند، اما میزان غلظت هر یک و غلظت مجموع PAHs از دوده ای به دوده ای دیگر تفاوت معنی‎داری داشت (p<0.001). کرایزن در میان تمام دوده‎ها بیش‎ترین و آنتراسن کمترین مقدار آلودگی را داشت. صرف نظر از نوع دوده، دوده‎های تولید شده در کارخانه A بیش‎ترین و دوده‎های کارخانه B کمترین آلودگی را به PAHs داشتند. نتیجه‎گیری: با توجه به یافته‎ها توصیه می شود نظام بهداشت حرفه ای ایران، دوده صنعتی را در دسته مواد سرطان‎زا قرار دهد و حد تماس شغلی (OEL) متناسب با خطرهای آن را تعیین نماید و در محیط ‎های کاری به اجرا درآورد.

هدف از مطالعه حاضر، تعیین منشأ ترکیبات PAHs در رسوبات فراساحلی خلیج فارس در استان بوشهر است. بدین منظور از 19 ایستگاه (در 8 خط عمود بر ساحل) در منطقه ی فراساحل استان بوشهر نمونه برداری انجام گرفت. هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای به روش استخراج مایع تحت فشار (PLE) استخراج شدند و فرآیند تمیزسازی بافت نمونه (Clean-up) و آنالیز به ترتیب با استفاده از ستون با پایه سیلیکاژل و دستگاه کروماتوگرافی گازی-اسپکترومتری جرمی (GC-MS) انجام شد. درصد بازیابی (Recovery) ترکیبات بیش از 70 درصد بود. دامنه ی مجموع غلظت 15 ترکیب PAHs در رسوبات مورد مطالعه از 6/5 تا 35/5 نانوگرم بر گرم وزن خشک به دست آمد. مقایسه نتایج حاصل با داده های استاندارد کیفیت رسوب آمریکا، سطح آلودگی کم را در رسوبات مورد مطالعه نشان داد. بیشترین غلظت کل ترکیبات PAH، در ایستگاه 4 (رسوبات نزدیک جزیره خارک، منطقه نفتی ابوذر) و ایستگاه 15 (منطقه نفتی گلشن) مشاهده گردید. نسبت های تشخیصی ترکیبات PAHs به وسیله شکل نمودارهای متقاطع به عنوان ابزاری برای شناسایی و ارزیابی منابع انتشار آلودگی به کار رفت. نتایج منشأ مختلط ناشی از احتراق ناقص سوخت و منشاء نفتی را برای ترکیبات PAHs در منطقه نشان داد. مقایسه نتایج حاضر با آخرین نتایج گزارش شده در گشت راپمی در سال 2006، افزایش مقادیر ترکیبات PAHsدر رسوبات را به طور آشکار به نمایش می گذارد؛ این امر نشان دهنده ی افزایش فعالیت های انسانی، آلودگی در سال های اخیر در منطقه است.

آلبومین یک پروتئین محلول در آب است که وجود آن برای حیات بسیاری از ارگانیسم های زنده ضروری می باشد. این پروتئین نقش های مهمی نظیر حفظ فشار اسمزی لازم برای انتشار مایعات بدن بین رگ ها و بافت ها، حامل پلاسمایی که به طور غیر ویژه به برخی از هورمون های استروئیدی متصل می شود و همچنین یک پروتئین حامل برای اسیدهای چرب و هم می باشد. با توجه به اهمیت نقش آلبومین در بدن، حفظ ساختار طبیعی این پروتئین تحت شرایط مختلف حائز اهمیت است. یکی از مهمترین و گسترده ترین آلوده کننده های محیط زیست هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای هستند که از نظر آسیب هایی که به موجودات زنده و محیط زیست وارد می کنند مورد توجه هستند. با توجه به این موضوع در این پروژه تاثیر برخی از ترکیبات هیدروکربن آروماتیک چند حلقه ای مانند: کریزن، پیرن و فنانترن بر روی ساختار پروتئین آلبومین سرم گاو بررسی شده است. ابتدا طیف جذبی آلبومین سرم گاوی در حضور و عدم حضور این ترکیبات گرفته و بررسی شد. سپس برای بررسی دقیق تر منحنی اشباع آلبومین در حضور این سه ترکیب رسم و آنالیز شد. در تکمیل این نتایج بررسی اثر pH بر روی میزان جذب آلبومین در حضور ترکیبات کریزن، پیرن و فنانترن نیز انجام شد و تغییرات ساختار دوم آلبومین در حضور این ترکیبات با استفاده از تکنیک CD بررسی شد. در مجموع می توان به این نتیجه رسید که ترکیبات پلی آروماتیک حلقوی ذکر شده به ویژه ترکیب کریزن در تغییر ساختار آلبومین موثر هستند.

مقدمه: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) یکی از مهم ترین آلاینده ها هستند که منشا اصلی آن ها تولید صنعتی، حمل ونقل، سوزاندن زباله، تبدیل به گاز و سوزاندن پسماند پلاستیک است و ازاین رو باید تجزیه و یا حذف شوند. یکی از ایمن ترین و مقرون به صرفه ترین روش ها، استفاده از فرآیندهای زیستی نظیر زیست پالایی است. در این روش از میکروارگانیسم ها جهت حذف یا کاهش سمیت آلاینده ها استفاده می شود. در این مطالعه زیست پالایی آنتراسن که یکی از PAH های سه حلقه ای است، به عنوان یک ترکیب اندیکاتور جهت نشان دادن آلودگی PAH، توسط باکتری بومی جداشده از پساب محل تجمع تانکرهای نفتی بررسی شد.مواد و روش ها: جهت جداسازی و شناسایی باکتری، به ترتیب از محیط کشت پایه معدنی حاوی آنتراسن به عنوان تنها منبع کربن و انرژی و آزمون های افتراقی بیوشیمیایی و آنالیز ژن 16S rDNA استفاده شد. در آنالیز پساب، مقدار کلی هیدروکربن های نفتی، مقادیر هیدروکربن های آروماتیک و مقدار اکسیژن زیستی موردنیاز اندازه گیری شد. به منظور تجزیه آنتراسن، از غلظت های مختلف آنتراسن و جهت تعیین میزان تجزیه آنتراسن و متابولیت های حاصل از تجزیه آن، به ترتیب از دستگاه های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی- طیف سنجی جرمی استفاده شد.نتایج: این مطالعه اولین گزارش از رشد، تحمل آلاینده های PAH با غلظت بالا در پساب و همچنین تجزیه آنتراسن توسط Caspian 1394 sp. Bacillus است که می تواند غلظت 100 میلی گرم بر لیتر آنتراسن را با راندمان 99.5 درصد و غلظت 350 میلی گرم بر لیتر را با راندمان 3.4 درصد تجزیه کند. برخی از متابولیت های حاصل از تجزیه آنتراسن، 1 و 4 متانوآزولن، 2 و 5 سیکلوهگزادین، ایکوزان، هگزادکان، هپتادکان و اکتادکان بودند.بحث و نتیجه گیری: با توجه به رشد این باکتری در پساب با آلودگی هیدروکربنی بالا، تحمل غلظت زیاد PAH های مختلف، اسپوردار بودن، مقاومت آن نسبت به شرایط های نامساعد محیطی و همچنین پراکنش در محیط های مختلف، این باکتری می تواند به عنوان یک کاندید در زیست پالایی محیط های آلوده به آنتراسن مطرح باشد.

از آنجا که افراد زمان زیادی را در فضاهای سربسته و به ویژه داخل خانه سپری می کنند، بنابراین، احتمال مواجهه آنها با هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) به عنوان آلاینده های محیط داخلی با قابلیت ناهنجاری زایی، جهش زایی و سرطان زایی بسیار زیاد است. بنابراین، این مطالعه با هدف شناسایی و تعیین محتوی ترکیبات PAH در نمونه های گردوغبار محیط داخلی برخی منازل مسکونی شهر خرم آباد در سال 1398 انجام شد. بدین منظور، در مجموع 50 نمونه گردوغبار از 10 مکان نمونه برداری منتخب جمع آوری شد و پس از استخراج آنالیت ها، نسبت به شناسایی و تعیین مقادیر ایزومرهای PAH با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) اقدام شد. پردازش آماری داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها بیانگر شناسایی 16 ایزومر PAH دارای اولویت در نمونه ها با کمینه، بیشینه و میانگین مقادیر مجموع به ترتیب برابر با 14/0، 23/3 و 19/2 میکروگرم در کیلوگرم بود. از طرفی، نتایج نشان داد که میانگین مقادیر هر 16 ترکیب PAH شناسایی شده در نمونه های گردوغبار با بیشینه رواداری وزارت بهداشت، رفاه و ورزش آلمان و همچنین سازمان حفاظت محیط زیست ایران اختلاف معنی دار آماری (0/050 > p) داشته و برای همه ایزومرها از حد مجاز کوچک تر بوده است. با توجه به مخاطرات ناشی از مواجهه با ترکیبات PAH، نسبت به شناسایی، تعیین محتوی، منشأ یابی و پایش دوره ای این آلاینده ها در نمونه های محیط زیستی همچون خاک، رسوب، گردوغبار، ذرات معلق، آب، هوا و بافت های بدن و تلاش برای کنترل منابع تولید و کاهش انتشار آنها با هدف حفظ سلامت محیط و شهروندان توصیه می شود.

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای گروهی از آلاینده های آلی هستند که عمدتا در طی احتراق ناقص تولید می شوند. هدف اصلی این مطالعه شناسایی منابع اصلی انتشار PAHs در هوای شهر تهران و تعیین سهم این منابع در میزان انتشار این ترکیبات در هوای شهر تهران است.روش بررسی: فیلترهای حاوی ذرات از 10 ایستگاه سنجش آلودگی هوای متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران جمع آوری شد و برای آنالیز به آزمایشگاه منتقل شد. به منظور اعتبارسنجی داده های بدست آمده با روش استخراج فیلترهای شرکت کنترل کیفیت هوا، نمونه برداری همزمان با استفاده از یک پمپ نمونه بردار SKC مجهز به هد نمونه برداری با ورودی انتخابی PM10 صورت پذیرفت. جهت شناسایی منابع انتشار و تعیین سهم آنها، نسبت های تشخیصی و آنالیز مولفه های اصلی (PCA) مورد استفاده قرار گرفت.یافته ها: میانگین نسبت های فنانترن به مجموع فنانترن بعلاوه آنتراسن، بنزو [a] آنتراسن به مجموع بنزو [a] آنتراسن بعلاوه کرایسن، فلورآنتن به مجموع فلورآنتن بعلاوه پایرن و نسبت های (IcP/ (IcP+BghiP در نمونه ها به ترتیب 0.79، 0.52، 0.43 و 0.38 بوده است. این نسبت ها نشان می دهند که احتراق، خصوصا سوخت های فسیلی و وسایل نقلیه موتوری، منبع اصلی انتشار PAHs در تهران بوده است. همچنین نتایج آنالیز PCA نشان داد که 49، 29 و 22 درصد از انتشار PAHs در هوای شهر تهران به ترتیب منتسب به خودروهای بنزینی، خودروهای گازوئیلی و سایر منابع بودند.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه، احتراق خصوصا سوخت های فسیلی و وسایل نقلیه موتوری منبع اصلی انتشار PAHs در تهران بوده است.

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) آلاینده های آلی پایداری هستند که به طور معمول در اثر فعالیت های انسانی تولید شده و با آلوده کردن همه محیط ها از جمله خاک، می توانند به زنجیر غذایی وارد شوند. از این رو، این مطالعه با هدف اندازه گیری مقادیر باقیمانده ترکیبات PAH در نمونه های خاک سطحی کشاورزی همدان در سال 1399 انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، در مجموع 36 نمونه خاک سطحی از 12 ایستگاه منتخب در نواحی کشاورزی جمع آوری شد و پس از استخراج آنالیت ها به روش سوکسله، از روش کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) برای شناسایی و تعیین محتوای ترکیبات PAH در نمونه ها استفاده شد. همچنین، مقادیر پارامترهای pH، هدایت الکتریکی (EC) و کربن آلی کل (TOC) نمونه های خاک نیز اندازهگیری شد. پردازش آماری داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: نتایج بیانگر شناسایی 16 ترکیب PAH دارای اولویت در نمونه های خاک با کمینه و بیشینه غلظت کل (µ g/kg) به ترتیب برابر با 435 و 3292 و میانگین مقادیر برابر با µ g/kg 1806 بود. به علاوه، مشخص شد که ترکیباتPAH با وزن مولکولی زیاد (HMW-PAHs) با 78 درصد از غلظت کل، ایزومرهای غالب در نمونه ها بودند. براساس نتایج، میانگین محتوی همه ترکیبات PAH شناسایی شده در نمونه های خاک سطحی منطقه مورد مطالعه از بیشینه رواداری وزارت بهداشت هلند کوچک تر بود. علاوه بر این، مشخص شد که میانگین غلظت ترکیبات Pyr، B(a)A، Chy، B(b)F، B(k)F، B(a)P و B(ghi)P بیشتر از بیشینه رواداری سازمان حفاظت محیط زیست ایران بود. نتیجه گیری: با توجه به تجاوز میانگین غلظت برخی از ایزومرهای شناسایی شده از حد مجاز، به منظور حفظ سلامت محیط و زیستمندان نسبت به اعمال اقدامات اصلاحی و کنترلی از جمله پایش دوره ای ترکیبات PAH در خاک و محصولات زراعی توصیه می شود.

هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) ممکن است منشا طبیعی داشته باشند، اما منبع اصلی ورود این آلاینده ها به محیط، فعالیت های انسانی است. منابع غیرطبیعی ورود این هیدروکربن ها شامل منشا پیرولیتیک و پتروژنیک است. ورود مستقیم نفت خام و تصفیه شده که منابع پتروژنیک را شامل می شوند، اغلب دارای ترکیبات PAHs با وزن مولکولی کم بوده و احتراق سوخت های فسیلی که منابع پیرولیتیک را شامل می شوند، اغلب دارای ترکیبات PAHs با وزن مولکولی زیاد هستند. برای تعیین منابع واردکننده این مواد به محیط، از محاسبه نسبت های مولکولی استفاده می شود. در این تحقیق، نسبت ترکیبات با وزن مولکولی پایین به ترکیبات با وزن مولکولی بالا (LMW/HMW)، فنانترن به آنتراسن (Phe/Ant)، فلورانتن به پایرن (Fla/Pyr) و کرایزن به بنزو (a) آنتراسن (Chr/BaA) بررسی شد. بدین منظور در منطقه خور موسی در خلیج فارس، سه ایستگاه به نامهای خور جعفری، خور غنام و خور احمدی انتخاب شد و در پاییز 88، نمونه برداری از آب، فیتوپلانکتون، زئوپلانکتون، ماهی بیاح و ماهی شانک زردباله در هر ایستگاه انجام شد. نمونه ها با دستگاه کروماتوگرافی با بازده بالا (HPLC) مجهز به دتکتور UV تجزیه و تحلیل شده و غلظت 16 ترکیب از هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در آنها محاسبه شد. نتایج نشان داد که ترکیبات PAHs موجود در منطقه، هر دو منشا پیرولیتیک و پتروژنیک را دارند که البته چیرگی با منشا پیرولیتیک بود و علی رغم وجود ترکیبات نفتی، احتراق سوخت های فسیلی سهم بیشتری در ورود PAHs به خور موسی دارند.

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs)، گروهی از آلاینده های محیط زیستی با قابلیت ناهنجاری زایی، جهش زایی و سرطان زایی هستند که از احتراق ناقص و پیرولیز سوخت های فسیلی و یا احتراق مواد آلی تولید می شوند. این مطالعه با هدف شناسایی، تعیین محتوی و منشا یابی PAHs در خاک سطحی مناطق صنعتی شهرستان همدان در سال 1399 انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی، 36 نمونه خاک سطحی از 12 ایستگاه مستقر در مناطق صنعتی جمع آوری شد. پس از استخراج آنالیت ها به روش سوکسله، از روش کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) برای شناسایی و تعیین محتوای ترکیبات PAHs در نمونه ها استفاده شد. برای تعیین منشاء PAHs از روش نسبت های تشخیصی مولکولی (MDRs) استفاده شد. همچنین، مقادیر پارامترهای pH، هدایت الکتریکی (EC) و کربن آلی کل (TOC) نمونه های خاک نیز اندازه گیری شد. پردازش آماری داده ها نیز با استفاده از نسخه 20 نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها: بر اساس نتایج، مجموع غلظت 16 ایزومر شناسایی شده از 2417 تا 16279 میکروگرم در کیلوگرم متغیر و میانگین مقادیر آن ها 7685 میکروگرم در کیلوگرم بود. به علاوه، مشخص شد که هیدروکربن های 4-6 حلقه ای %66 از کل مقادیر PAHs را به خود اختصاص داده اند. از طرفی، فلورانتن (Fla)، پایرن (Pyr) و بنزو (بتا) فلورانتن (B(b)F) فراوان ترین ترکیبات شناسایی شده در خاک بودند و میانگین محتوی ترکیبات بنزو (آلفا) آنتراسن (B(a)A)، بنزو (بتا) فلورانتن (B(b)F)، بنزو (آلفا) پایرن (B(a)P) و دی بنزو (آ اچ) آنتراسن (DB(ah)A) از بیشینه رواداری کیفیت خاک هلند بیش تر بود. نتایج روش MDRs نشان داد که هر دو منابع پیروژنیک و پتروژنیک منشاء PAHها در منطقه مورد مطالعه هستند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه حاکی از تاثیر بالای فعالیت های انسانی بر آلودگی خاک منطقه مورد مطالعه به PAHs است و از این رو، نسبت به اعمال راهکارهای مدیریتی از جمله پالایش و پاکسازی خاک های آلوده برای حفظ سلامت محیط و انسان توصیه می شود.

زمینه و اهداف: هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای (PAHs) با خاصیت سرطان زایی بالا به طور گسترده در محیط زیست حضور دارند. امروزه این ترکیبات همزمان با افزایش روزافزون آلودگی هوا به دلیل اثرات نامطلوب بر سلامت انسان توجه بیشتری را به خود جلب کرده اند. مطالعه حاضر به ارزیابی غلظت و ریسک بهداشتی استنشاقی ناشی از مواجهه با PAHs باند شده به ذرات معلق ریز (PM2. 5) در هوای شهر تهران پرداخته است. مواد و روش ها: داده های این مطالعه از چهار ایستگاه مختلف شهر تهران در پاییز سال 1400 جمع آوری شدند. پس از استخراج و تجزیه و تحلیل نمونه ها با استفاده از کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی(GC-MS)، ریسک سرطان زایی ترکیبات با استفاده از روش پیشنهادی سازمان حفاظتی محیط زیست آمریکا (USEPA) و مدل مونت کارلو ارزیابی شد. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین غلظت کل PAHs در ایستگاه های منتخب بینng/m³ 65/92 تا 142/76 متغیر بود. همچنین؛ نتایج نشان داد که برخی از ترکیبات PAHs مانند دی بنزو [ah]آنتراسن دارای ریسک سرطان زایی قابل توجهی بودند (CR=5×10−6)، در حالی که ریسک غیرسرطان زایی این ترکیبات در سطح قابل قبول قرار داشت (HQ=0/0016). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه تاکید می کند که کاهش انتشار PAHs از منابع مختلف، به ویژه اگزوز خودروها و فعالیت های صنعتی، ضروری است تا از اثرات زیان بار این آلاینده ها بر سلامت عمومی جلوگیری شود.